۰

عصارخانه شاهی اصفهان و فرایند روغن گیری سنتی

عصارخانه شاهی اصفهان و فرایند روغن گیری سنتی

حتما شنیدید که می گویند اصفهان نصف جهان است. حالا اگر بخواهیم از بین دنیای جاذبه ها و دیدنی های اصفهان جایی را برای بازدید کردن انتخاب کنید کجا خواهید رفت؟ این بار ما شما را به عصارخانه شاهی اصفهان خواهیم برد.

شهر اصفهان از زمان های دور به عنوان مرکز اصلی فعالیت عصارخانه ها شناخته می شده است. شاید عصارخانه واژه غریب یا تازه ای به نظرتان برسد. منظور از عصارخانه همان کارخانه های قدیمی استخراج هستند که با توجه به امکانات و معماری خاصشان روند روغن گیری به صورت سنتی در این مکان ها اتفاق می افتد.

عصارخانه شاهی در حدود 450 سال فعالیت داشت و حدود 20 سال است که دیگر از فعالیت افتاده، ولی در سال 1393 به همت شهرداری و سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری به عنوان موزه بازگشایی شد و در کنار فعالیت موزه ای به عنوان مرکز مطالعات فرهنگ عامه اصفهان هم معرفی شد.

 

عصارخانه شاهی که در زمان شاه عباس صفوی ساخته شده امروزه تبدیل به موزه ای شده است که قطعا می تواند بهترین گزینه برای نظاره کردن فضای اصلی و سنتی یک عصارخانه و همچنین روش کار آن باشد، چرا که در این مکان تمام جزئیات یک عصارخانه بازسازی شده اند. به طوری که حتی می شود دانه هایی که به عنوان مواد اولیه این کار مورد استفاده قرار می گرفتند را در اینجا مشاهده کرد.

دانه ها به دو منظور به عصارخانه آورده می شدند: سری اول آن هایی بودند که فقط برای آسیاب شدن به اینجا آورده می شدند و سری دوم دانه هایی بودند که قابلیت روغن دهی داشتند و آن ها را برای فرایند روغن گیری آماده می کردند.

کرچک و کنجد برخی از دانه های روغنی هستند که در عصارخانه مورد استفاده قرار می گرفتند. اولین مرحله برای استخراج روغن آسیاب کردن دانه ها بوده و بعد از آن با آب مخلوطشان می کردند تا خمیر یک دستی حاصل شود. مرحله آسیاب کردن از اهمیت زیادی برخوردار بوده است، چرا که هر چه خمیر یک دست تر بوده روغن آن بهتر کشیده می شده است.

آسیاب های اولیه ای که در عصارخانه ها استفاده می شده توسط حیواناتی مثل شتر و اسب به حرکت در می آمده و در ساخت آن ها از سنگ و چوب استفاده می کردند. اما با اختراع برق استفاده از حیوانات از رونق افتاد و انرژی برق جایگزین آن شد. در این شرایط بود که استفاده از فلز در ساخت آسیاب متداول شد. فرایند استخراج روغن از طریق اعمال فشار روی خمیرها توسط یک اهرم صورت می گیرد که متشکل از قرقره، سنگ های بزرگ و تنه های درخت چنار است. این اعمال فشار باعث روغن دهی می شود.

چوب های جای گذاری شده در میان آجرهای دیوارها و ساختمان بلند دو طرفه عصارخانه از نکات منحصر بفرد معماری این سازه ها به حساب می آید. در آخر مرحله روغن گیری کنجدهایی که باقی می ماند را دور نمی ریختند و از آن به عنوان یک کود طبیعی در زمین های زراعی یا غذایی برای دام ها استفاده می کردند. روغن استخراج شده در نهایت به عنوان روغن خوراکی، سوخت و یا مصارف درمانی پزشکی استفاده می شده است.

عصارخانه داری شغلی دولتی به حساب می آمده و عصارخانه دارها توسط دولت انتخاب می شدند، چرا که بخش عمده محصولات این مراکز برای روشنایی استفاده می شده است که صنعتی ملی به حساب می آمد. با وجود این که روی کار آمدن تکنولوژی های مدرن باعث شده است امروزه شاهد تعداد اندکی عصارخانه مشغول به فعالیت در کشور باشیم، وجود موزه ای مانند عصارخانه شاهی اصفهان غنیمتی به حساب می آید تا نگاهی به تاریخ، گذشته و زندگی مردم کشورمان بیاندازیم.

بازدید از عصارخانه شاهی اصفهان از جمله دیدنی هایی است که شما می توانید با تور اصفهان آژانس مسافرتی آلاله آسمان آبی تجربه کنید. برای اطلاع از جزئیات برگزاری این تور با شماره ۰۲۱ ۸۸ ۹۶ ۰۰ ۴۶ تماس حاصل نمایید.

گردآوری: رحیم نعمتی لیمایی

تاریخ ارسال: ۱۵ دی ۱۳۹۸

انتشار مطلب

عصارخانه شاهی اصفهان – مرکز مطالعات فرهنگ عامه اصفهان – فرایند روغن گیری سنتی – فرایند استخراج روغن – روند روغن گیری – تور اصفهان

ارسال نظر

نظرات شما پس از تایید نمایش داده می‌شود.
Behpardakht