زمستان در حال گذر و رو به پایان است و بهار فصل رویش، سرسبزی و نو شدن در حال رسیدن است.در بهار طبیعت از خواب بیدار می شود و زندگی نو آغاز می شود. سرسیزی همه جا را در برمی گیرد. اولین روز بهار در ایران طبق سنتی ۳۰۰۰ ساله جشن گرفته می شود و آن را نوروز می نامند، ایام نوروز که سیزده روز فروردین ادامه دارد در ایران جشن می گیرند. نوروز یعنی روز نو و جدید، همین نو، شدن را جشن می گیرند.
نوروز رسم و رسومات بسیاری را دارد که از قبل از نوروز آغاز می شود و تا روز سیزده فروردین و تا پایان نوروز ادامه پیدا میکند. این رسومات در هر کجای ایران متفاوت است ولی برخی از آنها در سراسر ایران مشترک است.
نوروز را علاوه بر ایرانیان در کشورهای دیگر نیز جشن می گیرند. افغانستان، آلبانی، آذربایجان، گرجستان، کردستان عراق، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان کشورهایی هستند که نوروز را جشن می گیرند.
نوروز با قدمت ۳۰۰۰ ساله رسم و رسوماتتی دارد که برخی بسیار جالب هستند پس با آلاله همراه باشید تا با برخی از این رسومات آشنا شوید. آیین های نوروز از قبل نوروز آغاز و تا سیزده فروردین ادامه پیدا می کند.
حاجی فیروز شخصیت اصلی در نوروز است، شخصیتی با روی سیاه و لباس و کلاه قرمز است که چند روز قبل از رسیدن بهاررسیدن بهار را خبر می دهد. حاجی فیروز یک چهره افسانه ای در فولکلور ایرانی ها است و مردی لاغر اندام و سیاه رخ، با گلاه دوکی، گیوه های نوک تیز و لباسی قرمز که دایره زنگی و دنبک در دست دارد، به خیابان ها می آیند و به رقص و شادی و آوازخوانی میپردازند.
یکی از رسوماتی که در ایام قبل از نوروز در ایران رایج است خانه تکانی است که طی آن گرد و غبار را از خانه بیرون می کنند و بر این باورند که در سال جدید نباید هیچ گرد و خاکی از سال گذشته به سال جدید بیاید.
خانه را گرد گیری می کنند، فرش ها را می شویند و بعضی نیز وسایل قدیمی را تعویض می کنند و وسایل جدید را جایگزین می کنند. تا در سال جدید هیچ گرد و غباری را از سال گذشته با خود نیاورند.
چهارشنبه سوری نیز یکی دیگر از رسوماتی است که قبل از نوروز و برای پیشواز از نوروز برگزار می شود. این جشن در شب قبل آخرین چهارشنبه سال برگزار می شود و به جشن آتش معروف است. در این جشن خانوداه و دوستان در کنار هم حمع می شوند و کپه های آتش را روشن می کنند و از روی آنها می پرند و شعر معروف "زردی من از تو، سرخی تو از من" را می خوانند. به آتش بازی و شادی مشغول می شوند.
در شب نوروز غداهای سنتی را طبخ می کنند که دراستان های مختلف متتفاوت است اما در بیشتر موارد سبزی پلو با ماهی و سبزی کوکو یا رشته پلو می خورند و بر این بورند که با خودن رشته پلو در این ایام رشته کار در سال جدید به دستشان می آید و برخی نیز از انواع آشها دراین شب به پیشواز نوروز می روند.
یکی از جالب ترین و زیبا ترین رسومات نوروز سفره هفت سین است. سفره هفت سین که از نامش معلوم است دارای هفت نماد که با "سین" آغاز می شود است. سبزه، سمنو، سرکه، سنجد، سیب، سیر، سکه و سماق است، البته این سفره اجزای دیگری مثل قرآن آینه، آب، ماهی و شمع دارد. سفره هفت سین را پهن می کنند و در زمان تحویل سال اعضای خانواده دور آن جمع می شوند.
تمامی این اجزا چه با سین و دیگر اجزا دارای فلسفه خاص خود هستند که از دیرباز ایرانیان به آن معتقد بودند.
سبزه سفره هفت سین
سبزه هفت سین نماد زایش، تولد و حیات دوباره و سبزی است. و دلیل وجودش یر روی سفره هفت سین آن است که سال جدید، سالی پر از سرسیزی، خرمی و شادابی باشد. سبزه برای هفت سین را چند روز قبل از نوروز باید آماده کرد.
برای آماده کردن سبزه انواع بذرها و دانه های خوراکی را خیس می کنند تا جوانه بزنند و سبز شوند. متداول ترین بذرهایی که استفاده می شود کندم و جو و در دانه ها نیز عدس بیشتر برای سبزه استفاده می شود.
سمنو هفت سین
سمنو هفت سین غذایی شیرین و مقوی سفره و از گندم تهیه می شود. این غذا که سرشار از ویتامین و مواد مغذی هستند به غذای مردآفرین معروف است و نماد قدرت و خیر و برکت در هفت سین است. سنو را نماد صبر، عدالت، مقاومت و قدرت می دانند.
سیر هفت سین
سیر گیاهی دارویی و گندزدا است. سیر نماد تندرستی و میکروب زدایی است که بر روی سفره هفت سین قرار می گیرد. سیر همچنین نماد قناعت و سیر چسمس نیز است.
سرکه هفت سین
سرکه نماد تسلیم و رضا است. سرکه در ادبیات ایرانی نماد اضطراب، اشک و گریه و دلیل سرکه بر سر سفره نیز برای پذیرش ناملایمات زندگی است. ناملایمات در زندگی وجود دارد که سرکه نمادی برای صبر و پذیرش اینها است.
سماق هفت سین
سماق با داشتن رنگ سرخی که دارد مظهر طلوع و آغازی دوباره است. سماق بر روی سفره هفت نماد صبر و بردباری است.
سیب هفت سین
سیب نماد سلامتی و زیبایی است. و علاوه بر این سیب را به خاطر دوری از آسیب بر روی سفره هفت سین می گذارند.
سنجد هفت سین
سنجد میوه ای است که وقتی بارور می شود بویش فضا را می گیرد و نماد عشق و دوستی در سفره هفت سین می باشد. همچنین براین باورند که سنجد را بر روی سفره هفت سین می گذارند تا در سال جدید کارها را سنجیده انجام دهند.
سرکه هفت سین
سکه نیز یکی از اجزا هفت سین است و یکی از اعضای جدید هفت سین است که به سفره اضافه شده است. سکه نماد ثروت و دارایی در سال جدید است.
قرآن کریم هفت سین
قرآن کریم نماد توسل و توکل به خدا است که بر روی سفره می گذارند و در زمان تحویل سال بزرگترین عضو خانواده آن را می خواند. همچنین بیشتر بزرگترهای خانه در داخل قرآن پولی را به عنوان عیدی به کوچکترها می گذارند. چون معتقدند که باعث برکت و رزق در سال جدید می شود.
آینه بر روی سفره هفت سین
آینه که یکی از اعضا بی سین بر روی سفره هفت سین است جایش در بالای سفره هفت سین است و نماد روشنایی است.
ماهی بر سره هفت سین
ماهی گلی یکی از اجرزا محبوب برای کودکان است. ماخی که اصولا از ماهی گلی استفاده می کنند بر روی سفره هفت سین نماد زندگی، تکاچو و زایش است.
شمع بر رو سفره هفت سین
شمع که جایش در کنار آینه بر روی سفره است نماد فروغ و روشنایی است. و معتقدند که در سال جدید نور و روشنایی به زندگیشان یتابد.
حالا وقت تحویل سال رسیده، در زمان تحویل سال اعضای خانواده دور سفره جمع می شوند و دعال تحویا سال را که اساسا بزرگترین فرد خانواده می خواند، بعد با شماره های معکوس زمان تحویل سال و ورود به سال جدید را می شمارند و بعداز تحویل سال اعضا سال نو را به هم تبریک می گویند و برای سال نو برای هم دعا می کنند و بخش مهم و هیجان انگیز به خصوص برای کودکان هدیه ای به عنوان عیدی به کوچکترهای خانواده است.
یکی از بهترین و قشنگترین رسومات نوروز دید و بازدید نوروزی است بعد از تحویل سال خانواده ها به دیدن هم می روند و در ابندا نبز کوچکترها به خانه بزرگترها می روند و بزرگترها نیز هدیه ای را به عنوان عیدی که در بیشتر موارد پول نقد است را به آنها می دهند. در این دورهمی ها با آجیل، شیرینی و میوه از مهمانان نوروزی پذیرایی می کنند.
و در انتهای تعطیلات نوروزی که سیزده فروردین است، خانواده ها به دل طبیعت می روند. این روز به "سیزده به در" معروف است. از قدیم این روز را به دل طبیعت می روند چون اعتقاد دارند که این روز نحس را در دل طبیعت سپری کنند تا نحسی این روز دامنگیر آنها نشود.
در این روز آش می خورند و سبزه های سفره هفت نیز در این روز به داخل آبهای روان می اندازند اما قبل از آن، سبزه ها را گره می زنند تا مشکلشان در آن سال حل شوئد. در هر استان نیز بازی خاص آنجا را انجام می دهند مثلا هفت سمگ، کبدی، یک پا یا کشتی در مازندران می توان نام برد.
جالب است که بدانید نوروز با برخی از جشن هایی که در غرب برگزار می شوند، مشترکاتی را دارد. مثلا تخم مرغ هایی رنگی که در سفره هفت سین استفاده می شوند در عید پاک نیز استفاده می شوند. شخصیت حاجی فیروز در نوروز مانند بابانوئا در کریسمس و هدیه دادن در ایام نوروز مانند هدیه در کریسمس است. قاشق زنی درب منازل و هدیه گرفتن مانند رسمس در هالوین است که به درب منازل می روند و هدیه هایی ار صاحبخانه به آنها می دهد.
ارسال نظر